Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu
Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu
15 listopada 2018 r.
Dzień ten, obchodzony co roku w trzeci czwartek listopada, ma już ponad 30-letnią tradycję. Pomysł zrodził się w USA w Californii, gdzie w 1974 roku zachęcono ponad milion palaczy do odstawienia papierosów na jeden dzień. Oczywiście 24 godziny nie wystarczą – mają jedynie zachęcić do całkowitego porzucenia nałogu. Z czasem do walki z tytoniem dołączył cały świat – zaczęły pojawiać się podobne inicjatywy, jak na przykład Dzień bez Papierosa (obchodzony 31 maja). Na całym świecie tytoń zabija ponad 5 milionów osób każdego roku – w tym ponad 600 tysięcy osób, które palą biernie, wdychając dym osób palących w najbliższym otoczeniu. Choć śmiertelne skutki tego nałogu są powszechnie znane, głównym problemem związanym
z rzucaniem palenia jest fakt, iż papierosy zabijają powoli – palacz może nie odczuwać skutków swojego nałogu przez wiele lat. Niestety, kiedy już się pojawią, często bywa za późno. Choć ostrzeżenia „Palenie zabija” widoczne jest na każdej paczce papierosów, informacja ta – z racji swojej powszechności – szybko traci swój wydźwięk. Jak się jednak okazuje, dość skuteczne są „odstraszacze” graficzne – na przykład zdjęcia, nieraz makabryczne, zniszczonych organów wewnętrznych skutecznie zniechęcają młodzież do sięgania po papierosy oraz zwiększają liczbę palaczy, którzy decydują się zerwać z nałogiem. W wielu krajach – również w Polsce – wprowadza się współcześnie zakazy palenia w miejscach publicznych. Niestety, jak wskazuje badanie CBOS-u, zmiany te nie wpłynęły na zmniejszenie liczby palaczy. Zakazy odgórne ogrywają zwykle niewielką rolę – znacznie lepiej działa bowiem motywacja wewnętrzna, którą każdy powinien odnaleźć w sobie. Każdy palący, czyli co trzeci Polak.
Podejmując próbę rozstania się z nałogiem ważne jest aby dokładnie rozumieć zagadnienie, wiedzieć że uzależnienie ma złożony charakter zarówno psychologiczny jak i biologiczny. Psychologiczny wiąże się z naszymi przekonaniami, postawami społecznymi i zdrowotnymi. Istotą są nasze nawyki, rytuały, sposoby wyrażania emocji, nasze środowisko ( rodzina, praca, znajomi ). Natomiast ten drugi biologiczny dotyczy fizjologicznych reakcji na palenie. Nikotyna zawarta w dymie tytoniowym oddziałuje na ośrodek nagrody w naszym mózgu, to powoduje zwiększenie ilości dopaminy, co daje nam uczucie przyjemności po zapaleniu papierosa i nas uzależnia. U palaczy te dwa rodzaje uzależnienia nakładają się na siebie, choć zależą od indywidualnych cech psychofizycznych osoby palącej, najczęściej jedna z nich dominuje. Duże szanse na zerwanie z nałogiem ma stosowanie metod, które uwzględniają biologiczny jak i psychologiczny aspekt uzależnienia.
Według raportu GIS z 2017 roku do nałogowego (codziennego) palenia przyznawała się niemal jedna czwarta Polaków – 24% . Na podstawie wyników z poprzednich lat zauważalna jest tendencja spadkowa udziału osób palących nałogowo. Odsetek regularnych palaczy zmalał z 31% w 2011 roku do 24% w 2015 roku. W 2017 roku odsetek ten nie uległ zmianie. Nadal więc potrzebne są działania prowadzące do ograniczenia palenia tytoniu – przede wszystkim działania edukacyjno-informacyjne. Szczególnie ważna jest edukacja dzieci i młodzieży, aby wyeliminować lub opóźnić proces inicjacji tytoniowej, ponieważ jak wskazują przeprowadzone badania nałogowi palacze najczęściej zaczynają palić codziennie w wieku 15-19 lat.
